تداخل مکمل ها با یکدیگر و داروها

مصرف مکمل ها به هیچ وجه نباید خودسرانه انجام شود، مخصوصا اگر همراه با داروهای دیگر نیز مصرف شود. در این مقاله به بررسی تداخلات رایج پرداخته شده است.

مکمل‌هایی که نباید با هم مصرف شوند

بسیاری از افراد برای کمک به سلامت بدن و یا بهبود سلامتی خود از مکمل ها استفاده می کنند. ویتامین ها، مواد معدنی، گیاهان و پروبیوتیک ها، از جمله مکمل هایی هستند که در سلامت فردی موثر هستند. با این حال، برخی از مکمل‌ ها نباید با هم مصرف شوند. علاوه بر اینکه مصرف مکمل ها با همدیگر، می‌تواند تداخل ایجاد کند، مصرف برخی از داروها با مکمل ها نیز می تواند اثرات منفی داشته باشد. ازاینرو شما باید اطلاعات کاملی درباره مکمل های مصرفی کسب کنید.

مکمل‌هایی که باید از آنها اجتناب کنید

ضمن اینکه مکمل ها می توانند بر روی سلامتی شما اثرات مثبتی داشته باشند، اما ممکن است احتیاط هایی  نیز داشته باشند. برای مثال، گاهی اوقات ترکیبات موجود در بعضی از مکمل ها می‌توانند آزمایش‌های آزمایشگاهی را تغییر دهند یا در طول جراحی اثرات منفی داشته باشند. در اینجا چند ترکیب مکمل وجود دارد که باید در مورد آن‌ها با متخصص تغذیه صحبت کنید و اگر بیش از یک مکمل به صورت همزمان مصرف می کنید، دانستن اطلاعات این مقاله ضروری است.

منیزیم و کلسیم

منیزیم یک ماده معدنی است که در عملکرد صحیح بسیاری از فرآیندهای بدن، از جمله عملکرد عضلانی و عصبی، کنترل قند خون و تنظیم فشار خون نقش بسزایی دارد. این ماده در مواد غذایی مانند سبزیجات برگ‌دار و همچنین در حبوبات، مغزها، دانه‌ها و غلات یافت می‌شود. افرادی که سطح منیزیم در خون آن‌ها پایین است در معرض ابتلا به بیماری‌های قلبی، دیابت و پوکی استخوان قرار خواهند گرفت. سطوح خیلی پایین منیزیم در خون امری نادر است، اما ممکن است در افراد زیر یافت شود:

• افراد معتاد به نوشیدنی‌های الکلی
• افرادی که جذب منیزیم در سیستم گوارشی آن‌ها (بر اثر یک بیماری یا جراحی گوارشی) کاهش پیدا کرده باشد
• افراد مبتلا به دیابت نوع دوم
• افرادی که کهولت سن دارند

کلسیم یکی دیگر از مواد معدنی مهم برای حفظ سلامت استخوان است. می توان آن را در مواد غذایی مانند شیر، ماست و پنیر یافت. در ایالات متحده آمریکا، 30 درصد از مردان و 60 درصد از زنان، با کمبود کلسیم مواجه هستند. عدم دریافت کلسیم به میزان کافی، باعث کاهش استحکام استخوان و پوکی استخوان می شود.

اگر دوزهای بسیار بالای کلسیم (2600 میلی گرم در روز) مصرف کنید، مصرف کلسیم و منیزیم با همدیگر، می‌تواند منجر به کاهش جذب منیزیم شود. توصیه می‌شود افرادی که در معرض خطر کمبود منیزیم هستند و مکمل‌های حاوی کلسیم مصرف می‌کنند، کلسیم را به جای اینکه همراه با ناهار میل کنند، قبل از خواب مصرف کنند. این امر تداخل منیزیم و کلسیم را کاهش خواهد داد.

ویتامین C و مس

ویتامین C به ساخت کلاژن کمک می کند. کلاژن پروتئینی است که برای بهبود زخم های شما لازم است. مصرف ویتامین C می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. از جمله برای از بین بردن عفونت ها، کاهش درد پس از جراحی یا کاهش فشار خون استفاده می شود.

مس معدنی در تولید انرژی نقش دارد و همچنین در ساخت عضلات بدن موثر است. افراد مبتلا به بیماری های قلبی عروقی، ممکن است مکمل های حاوی مس مصرف کنند. زیرا تحقیقات نشان داده شده است که، مس به کاهش سطح چربی خون کمک می کند و خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی آترواسکلروتیک را کاهش می دهد. این مکمل همچنین در بیماری آلزایمر استفاده می‌شود، زیرا کمبود مس در بین مبتلایان به این بیماری شایع است.

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد مصرف مقادیر زیاد ویتامین C  (بیش از 1500 میلی گرم) می تواند جذب مس را کاهش دهد.

آهن و چای سبز

آهن یک ماده معدنی است و یکی از ترکیبات اصلی در شکل‌گیری گلبول های قرمز خون است. گلبول‌های قرمز اکسیژن را از ریه ها به بافت ها منتقل می کند. مکمل های آهن معمولاً برای افرادی که کم خونی ناشی از فقر آهن، سرطان، اختلالات گوارشی دارند و همچنین زنان باردار توصیه می شود.

نوشیدن چای سبز و مصرف عصاره آن به امری رایج تبدیل شده است. از چای سبز برای کمک به بهبود هوشیاری ذهنی، کاهش علایم گوارشی، سردرد، محافظت در برابر سرطان و بیماری قلبی استفاده می شود.

مصرف چای سبز با آهن می تواند جذب این ماده معدنی را کاهش دهد. با این وجود، تداخل چای سبز و آهن به این معنی نیست که نمی توانید هر دو را مصرف کنید، بلکه تنها باید به این نکته توجه کنید که آن ها را با هم مصرف نکنید. در این صورت تداخلی پیش نخواهد آمد.

تداخل دارویی مکمل‌‌ها و داروها

بعضی از مکمل های غذایی می توانند، در جذب، متابولیسم یا دفع داروها تاثیر بگذارند. اگر چنین تداخل هایی اتفاق بیفتد به این معنی است که تاثیر داروی مصرفی شما کاهش یا افزایش پیدا می‌کند و این امر برای بدن شما بسیار خطرناک است.

آشواگاندا (گیلاس زمستانی)

آشواگاندا یک adaptogen است. گیاهی است که در طب سنتی چینی و طب آیورودا استفاده می شود. آشواگاندا، یک درختچه کوچک همیشه سبز است که در مناطق خشک مانند هند، خاورمیانه و بخش‌هایی از آفریقا یافت می‌شود و به بدن برای مقابله با استرس و بی‌خوابی کمک می کند. مصرف آشواگاندا با داروهای زیر توصیه نمی‌شود:

• دارو های افراد مبتلا به دیابت

مصرف آشواگاندا همراه با داروهای ضد دیابت که برای کاهش سطح قند خون به کار می‌رود توصیه نمی شود. آشواگاندا می‌تواند احتمال افت قند خون (هیپوگلیسمی) را افزایش دهد. بعضی از گیاهان دارویی برای کنترل بیماری دیابت مفید هستند، اما مصرف آنها در کنار داروهای کاهش قند خون، می‌تواند باعث افت شدید قند خون شود.

• داروهای فشار خون بالا

آزمایشات نشان داده است که آشواگاندا ممکن است فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را کاهش دهد و افرادی را که داروهای کاهش فشار خون مصرف می کنند، در معرض افت شدید فشار خون قرار دهد.

• داروهای سرکوب‌گر سیستم ایمنی (Immunosuppressant)

آزمایشات نشان داده است که آشواگاندا می تواند سیستم ایمنی بدن را تحریک کند. علاوه بر این، آشواگاندا می تواند اثر سرکوب سیستم ایمنی ناشی از  مصرف سیکلوفسفامید (دارویی که برای درمان سرطان و سندرم نفروتیک استفاده می شود) را کاهش دهد.

فلز روی

فلز روی یک ماده معدنی است که نقش مهمی در بدن انسان دارد. از جمله در ایمنی بدن، ساخت پروتئین، التیام زخم، ساخت DNA و حس چشایی و بویایی موثر است. اما روی می تواند با داروهای متعددی تداخل داشته باشد. از جمله:

• آنتی بیوتیک ها

برخی از آنتی بیوتیک ها، به ویژه آنتی بیوتیک های کینولون (مانند Cipro) و آنتی بیوتیک های تتراسایکلین با فلز روی تداخل دارند. اگر این دو ماده با یکدیگر مصرف شوند، هیچ کدامشان توسط دستگاه گوارشی جذب نخواهد شد. اگر لازم است که فلز روی و آنتی بیوتیک را در یک روز مصرف کنید، آنتی بیوتیک را حداقل دو ساعت قبل یا چهار تا شش ساعت بعد از مصرف مکمل های روی استفاده نمایید.

فلز روی باعث کاهش جذب و عملکرد پنی‌سیلامین می‌شود. این دارو برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده می‌شود. اگر نیاز به مصرف هر دو دارید، مکمل ‌های روی باید حداقل دو ساعت قبل یا بعد از مصرف پنی‌سیلامین مصرف شوند.

ملاتونین

ملاتونین هورمونی است که مغز شما هنگام تاریکی هوا تولید می‌کند. این هورمون ریتم ساعت بدن (ریتم شبانه روزی) و خواب را تنظیم می‌کند. ملاتونین برای کمک به تنظیم خواب یا جت لگ (به هم خوردن ساعت خواب به علت سفر هوایی) مصرف می‌شود. این هورمون ممکن است با چند دارو تداخل داشته باشد، از جمله:

• رقیق‌کننده‌های خون

این داروها که به‌عنوان ضد انعقاد نیز شناخته می شوند، از تشکیل لخته‌های خون در بدن جلوگیری می کنند. نتایج گزارشات حاکی از این است که در صورت مصرف وارفارین و ملاتونین به صورت همزمان علائمی نظیر خونریزی زیرپوستی و کاهش تولید پروتئین پروترومبین (یکی از ترکیباتی که به لخته شدن خون شما کمک می کند) مشاهده خواهد شد.

• داروهای ضد تشنج

اعتقاد بر این است که ملاتونین ممکن است اثر داروهای ضد تشنج را کاهش دهد. همچنین برخی تحقیقات بالینی نشان داده است که، ملاتونین می تواند دفعات تشنج را، مخصوصا در کودکان مبتلا به اختلالات عصبی، افزایش دهد.

• داروهای ضد بارداری

برخی تحقیقات نشان می‌دهد که داروهای ضد بارداری خوراکی می توانند باعث افزایش اثرات ملاتونین بر بدن شوند. عوارض جانبی بالقوه ملاتونین شامل سردرد، سرگیجه، حالت تهوع و خواب آلودگی است.

St. John’s Wort (در ایران به آن علف چای می‌گویند)

این مکمل گیاهی محبوب، بومی اروپا است و گل های زرد و ستاره ای شکل دارد. این مکمل بر روی اعصاب و روان اثر دارد و برای درمان افسردگی مصرف می‌شود. با این حال، علف چای نیز می تواند باعث تداخلات دارویی شود.

مصرف علف چای با بعضی از داروهای ضد افسردگی، باعث افزایش سطح سروتونین خون می‌شود و می تواند سلامت فرد را تهدید کند. علف چای علائمی نظیر اسهال، بی قراری، افزایش ضربان قلب، فشار خون بالا و توهم را به‌همراه خواهد داشت. این علائم ممکن است در عرض چند دقیقه یا چند ساعت ظاهر شود.

علف چای همچنین می تواند اثرات داروهای ضد افسردگی را کاهش دهد. سایر داروهایی که علف چای می تواند اثرات آن‌ها را کاهش دهد عبارتند از:

• قرص‌های ضد بارداری
• سیکلوسپورین (دارویی که پس از پیوند برای جلوگیری از پس زدن عضو پیوندی استفاده می‌شود)
• دیگوکسین (داروی بیماری نارسایی قلبی)
• اکسی کدون (داروی ضد درد)
• برخی از داروهای بیماری HIV مانند ایندیناویر
• برخی از داروهای بیماری سرطان مانند ایرینوتکان
• وارفارین (رقیق کننده خون)

چه زمانی در رابطه با مصرف مکمل ها باید به متخصص تغذیه مراجعه کرد؟

اگر از یک مکمل یا ترکیبی از چند مکمل استفاده می کنید و هرگونه عوارض جانبی منفی را تجربه می کنید، باید مصرف مکمل را متوقف کرده و به یک متخصص تغذیه مراجعه کنید. در ادامه به بررسی چند مورد از عوارض جانبی مصرف مکمل ها پرداخته‌ایم، که شامل موارد زیر است:

• خارش پوست و کهیر
• تورم گلو، لب‌ها یا زبان
• خس‌خس سینه یا تنگی نفس
• غش کردن
• احساس درد در قفسه سینه یا ضربان قلب نامرتب
• تهوع، استفراغ، یا اسهال
• مشکل در ادرار کردن، کاهش ادرار، یا تیره شدن ادرار
• وجود خون در ادرار، مدفوع یا خلط دهان
• خونریزی غیر طبیعی از بینی یا لثه
• خستگی
• بی اشتها شدن
• زرد شدن پوست یا چشم
• درد شدید مفصلی، عضلانی یا شکمی

اگر در مورد مصرف چند مکمل به صورت همزمان و یا مصرف مکمل‌ها با دارو، مطمئن نیستید، باید از یک پزشک و داروساز بخواهید که این ترکیب‌ها را از نظر خطرات احتمالی ارزیابی کند. همچنین اگر به فکر شروع مصرف یک مکمل جدید هستید، باید با متخصص تغذیه  مشورت کنید و به آنها اطلاع دهید که چه مکمل‌ ها و داروهای دیگری مصرف می‌کنید. این امر به ویژه برای افرادی که باردار یا شیرده هستند و همچنین برای کودکان ضروری است، زیرا این گروه‌ها  بیشتر در معرض آسیب های احتمالی هستند.

همچنین اگر اخیراً جراحی کرده‌اید یا به‌زودی عمل جراحی خواهید داشت، باید با متخصص تغذیه‌ی خود در مورد مکمل ‌هایی که مصرف می کنید، صحبت کنید. برخی از مکمل ‌ها ممکن است که با داروهایی که باید قبل، بعد یا در حین جراحی مصرف می‌کنید، تداخل داشته باشند. بنابراین قبل از مصرف هر مکملی، تمام نکاتی که مطرح شد را در نظر بگیرید.