ویتامین A یک ویتامین محلول در چربی است که به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد. ویتامین A برای بینایی طبیعی، سیستم ایمنی، تولید مثل و رشد مهم است. ویتامین A همچنین به قلب، ریه ها و سایر اندام های شما کمک می کند تا به درستی کار کنند. کاروتنوئیدها همان رنگدانه هایی هستند که باعث رنگ بخشیدن به میوه ها و سبزیجات زرد، نارنجی و قرمز می شود و بدن قادر است برخی از کاروتنوئیدها (بتاکاروتن، لیکوپن، آلفا کاروتن و …) را به ویتامین A تبدیل کند.
دو منبع مختلف برای ویتامین A وجود دارد:
- پیش ساز ویتامین A : در ماهی، گوشت اعضای بدن (مانند جگر)، محصولات لبنی و تخم مرغ یافت می شود.
- پروویتامینها :کاروتنوئیدها توسط بدن به ویتامین A تبدیل می شوند. آنها در میوه ها، سبزیجات و سایر محصولات گیاهی یافت می شوند. رایج ترین کاروتنوئید موجود در غذاها و مکمل های غذایی بتاکاروتن (پیش ساز ویتامین A )است.
مقدار ویتامین A مورد نیاز شما به سن و جنس شما بستگی دارد. متوسط مقادیر توصیه شده روزانه از پیش ساز ویتامین A و پروویتامین A در زیر بر حسب میکروگرم (mcg) ذکر شده است.
| ردیف | سن | مقدار مصرف(MCG) |
| 1 | نوزاد تا 6 ماهگی | 400 |
| 2 | نوزاد 7 تا 12 ماه | 500 |
| 3 | کوکان 1 تا 3 سال | 300 |
| 4 | کودکان 4 تا 8 سال | 400 |
| 5 | کودکان 9 تا 13 سال | 600 |
| 6 | پسر 14 تا 18 سال | 900 |
| 7 | دختر 14 تا 18 سال | 700 |
| 8 | مردان بالغ | 900 |
| 9 | زنان بالغ | 700 |
| 10 | زن باردار | 770 |
| 11 | زن شیرده | 1300 |
ویتامین A به طور طبیعی در بسیاری از غذاها یافت می شود و به برخی غذاها مانند شیر و غلات اضافه می شود. شما می توانید مقادیر توصیه شده ویتامین A را با خوردن انواع غذاها از جمله موارد زیر دریافت کنید:
- برخی از انواع ماهی ها مانند شاه ماهی و سالمون
- جگر گاو و سایر گوشت های اندام ها
- سبزیجات برگ سبز و سایر سبزیجات سبز، نارنجی و زرد مانند اسفناج، سیب زمینی شیرین، هویج، کلم بروکلی و کدو حلوایی میوه ها از جمله طالبی، انبه و زردآلو
- محصولات لبنی مانند شیر و پنیر
- غلات صبحانه غنی شده
- تخم مرغ
ویتامین A در مکمل های غذایی، معمولا به شکل رتینیل استات یا رتینیل پالمیتات (پیش ساز ویتامین A )، بتاکاروتن (پرویتامین A) یا ترکیبی از پیش ساز و پروویتامین A موجود است. اکثر مکمل های مولتی ویتامین-معدنی حاوی ویتامین A هستند. مکمل های غذایی که فقط حاوی ویتامین A هستند نیز در بازار وجود دارد.
گروه های خاصی از مردم بیشتر از سایرین در دریافت ویتامین A کافی، مشکل دارند:
- نوزادان نارس
- کودکان خردسال، افراد باردار و افراد شیرده در کشورهای در حال توسعه
- افراد مبتلا به فیبروز کیستیک
- افراد مبتلا به بیماری کرون، کولیت اولسراتیو یا بیماری سلیاک
شایع ترین علامت کمبود ویتامین A یک بیماری چشمی به نام گزروفتالمی است. گزروفتالمیا ناتوانی در دید در نور کم است و در صورت عدم درمان می تواند منجر به نابینایی شود.
کمبود طولانی مدت ویتامین A می تواند منجر به افزایش خطر بیماری های تنفسی (مانند ذات الریه) و عفونت ها (مانند سرخک و اسهال) شود. همچنین می تواند باعث کم خونی شود (شرایطی که در آن گلبول های قرمز
ها (مانند سرخک و اسهال) شود. همچنین می تواند باعث کم خونی شود (شرایطی که در آن گلبول های قرمز اکسیژن کافی به بدن نمی رسانند). در موارد شدید، دریافت نکردن ویتامین A کافی می تواند شانس مرگ را افزایش دهد.
دانشمندان در حال مطالعه درباره ویتامین A هستند تا تاثیر آن را بر سلامتی متوجه شوند. در اینجا چند نمونه از آنچه این تحقیقات نشان داده است آورده ایم:
افرادی که غذاهای حاوی ویتامین A یا بتاکاروتن زیاد می خورند ، ممکن است خطر ابتلا به انواع خاصی از سرطان را کاهش دهد. اما مطالعات نتوانستند اثبات کنند که مکمل‌های ویتامین A یا بتاکاروتن به پیشگیری از سرطان یا کاهش احتمال مرگ ناشی از سرطان کمک می‌کنند. در واقع، برخی از مطالعات نشان دادند در افرادی که سیگار می‌کشند یا قبلاً سیگار می‌کشیدند، دوزهای بالای مکمل‌های بتاکاروتن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان ریه و مرگ را افزایش دهد.
- دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD)
AMDاز دست دادن بینایی مرکزی با افزایش سن است و این شایع ترین علت از دست دادن بینایی در افراد مسن می باشد، مطالعات نشان می‌دهند که مکمل‌های حاوی ویتامین‌های C و E، روی و مس با یا بدون بتاکاروتن به کاهش سرعت از دست دادن بینایی در افراد مبتلا به AMD که در معرض خطر بالای ابتلا به AMD پیشرفته هستند، کمک می‌کند.
در کشورهای در حال توسعه که کمبود ویتامین A رایج است، کودکان مبتلا به سرخک احتمالا علائم شدیدتری داشته باشند و ممکن است بر اثر این بیماری بمیرند. در این کودکان، مصرف مکمل‌هایی با دوزهای بالای ویتامین A ممکن است به پیشگیری از موارد جدید سرخک کمک کند و خطر مرگ بر اثر سرخک را کاهش دهد
دریافت بیش از حد ویتامین A از پیش ساخته شده (معمولاً از مکمل ها یا داروهای خاص) می تواند باعث سردرد شدید، تاری دید، حالت تهوع، سرگیجه، دردهای عضلانی و مشکلات هماهنگی شود. در موارد شدید، دریافت بیش از حد ویتامین A از پیش ساخته شده حتی می تواند منجر به کما و مرگ شود.
اگر در دوران بارداری بیش از حد ویتامین A مصرف کنید، می تواند باعث نقایص مادرزادی از جمله چشم ها، جمجمه، ریه ها و قلب غیر طبیعی در کودک شما شود. اگر باردار یا شیرده هستید ، نباید از مکمل های ویتامین A با دوز بالا استفاده کنید.
مصرف مقادیر زیاد بتاکاروتن می تواند پوست را زرد مایل به نارنجی کند، اما این وضعیت آسیبی نمیرساند و زمانی که کمتر از آن بخورید برطرف می شود. با این حال، چندین مطالعه نشان داده است که سیگاری‌ها و افرادی که در معرض آزبست قرار دارند و مکمل‌های بتاکاروتن با دوز بالا مصرف می‌کنند، خطر ابتلا به سرطان ریه و مرگ را افزایش می‌دهند.
مکمل های ویتامین A می توانند با داروهایی که مصرف می کنید تداخل داشته باشند در اینجا چند نمونه آورده شده است:
Orlistat یک داروی کاهش وزن است که می تواند جذب ویتامین A را کاهش دهد. این می تواند باعث کاهش سطح ویتامین A در خون برخی افراد شود.
آسیترتین (Soriatane®) که برای درمان پسوریازیس استفاده می‌شود، و بکساروتن (Targretin®) که برای درمان اثرات پوستی لنفوم استفاده می‌شود، از ویتامین A ساخته شده‌اند. مصرف این داروها همراه با مکمل ویتامین A می‌تواند باعث افزایش خطرناک سطح ویتامین A در بدن شود.
دکتر ناظم الرعایا ref:ODS.NIH
source