بودجه فرهنگی را می‌گیرند و اهداف بودجه را فراموش می‌کنند

به گزارش روزپلاس، چندی پیش رئیس‌جمهور کشورمان بخش اول لایحه بودجه که بیشتر اختصاص به درآمدهای بخش‌های مختلف دارد را به مجلس شورای اسلامی تقدیم کرد. این روزها کمیسیون‌های مختلف به تناسبِ مأموریت‌هایشان این لایحه بودجه ارائه شده را مورد بررسی قرار می‌دهند.

اما نکته‌ای که در چند سال اخیر خصوصاً سالِ گذشته اتفاق افتاد رشدِ 9 درصدی بودجه فرهنگی کشور بود. نکته‌ای که احمد راستینه نماینده مجلس به آن اشاره کرد که «در سال 1399 سهم بودجه فرهنگی کشور از بودجه عمومی 4دهم درصد بود اما امروز این سهم به 3.5 درصد ارتقا پیدا کرده است، همچنین سهم ورزش و جوانان امروز با رشد 190 درصدی بودجه بیشترین درصد رشد بودجه‌ای را به خود اختصاص داده است. 

سهم اعتبارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سیاست‌های اجتماعی 36 هزار میلیارد تومان است. تصوری وجود دارد که تا معیشت درست نشود نباید به فرهنگ پرداخته شود اما اگر به نظام‌های اروپایی و آمریکا نگاه کنیم متوجه می‌شویم که اگر فرهنگ نباشد اقتصاد و معیشت نیز رشد نخواهد کرد. همانطور که در حال حاضر منشور المپیزم به مصیبتی جهانی در بخش فرهنگ تبدیل شده و فرهنگ انسانی را تخریب می‌کند.»

در این میان البته بودجه صداوسیما هم رشد قابل توجهی داشت. بسیاری در فضای‌مجازی به این افزایش تاختند و برخی از رسانه‌ها هم این مطالبه را مطرح کردند؛ حالا که شاهد رشد بودجه فرهنگی بوده‌ایم خصوصاً سازمان صداوسیما، یک جهشی در ساخت سریال خصوصاً آثار فاخر اتفاق بیفتد.

ناگفته نماند صداوسیما در عرصه زیرساختی و ساخت آثار فاخر، قدم‌هایی را برداشت که البته هنوز انتظارات برآورده نشده است. ساخت سریال «سلمان فارسی» سرعت بیشتری گرفت؛ نسخه سینمایی از سریال «موسی(ع)» به جشنواره فیلم فجر راه پیدا کرد و «مهمان‌کشی» و چند اثر فاخر دیگر هم در دستور کار قرار گرفت.

اما به تعبیرِ بسیاری از دغدغه‌مندان و اعضای جدید کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی این انتظارات بیشتر هم هست. این جمله را به کرّات شنیده‌ایم: «باید برای تولید محتوا در صدا و سیما اعتبارات بسیار بیشتری در نظر گرفته شود تا در عرصه ملی و جهانی حرفی برای گفتن داشته باشیم و در حوزه فرهنگ موفق باشیم.»

در عین حال، بخش عمده‌ای از این انتقادات به سمتِ تبلیغات گسترده بازرگانی بود. این انتظار هنوز هم برآورده نشده و کماکان شاهدِ وسعتِ آگهی‌های بازرگانی روی آنتن تلویزیون هستیم. هرچند مدیران تلویزیون بارها این نکته را مطرح کرده‌اند به دنبال جلوگیری از زیاده‌روی تبلیغات لوکس، لاکچری و اغوای مخاطب هستند.

هرچند این گستردگی تبلیغات به سمت شبکه نمایش‌خانگی و پلتفرم‌های اشتراک‌محور رفت. جایی که صداوسیما نظارت مستقیم بر آن دارد.

همچنان که احمد راستینه به خبرنگار تسنیم گفته بود: «تأمین اعتبار از محل تبلیغات به هویت و ماهیت فرهنگی- دانشگاهی صداوسیما آسیب وارد کرده، اما صداوسیما ناگزیر است برای تأمین مصارف خود به سمت درآمدهای تبلیغاتی برود. بنابراین، ضرورت دارد مجلس و دولت سهم صداوسیما را از محل درآمدهای تبلیغاتی کاهش دهند و به صورت جدّی برای توسعه زیرساخت‌ها و شبکه‌های رسانه ملی و همچنین افزایش و ارتقای کیفیت تولید فیلم و سریال ورود کنند و سهم بودجه رسانه ملی متناسب با توقعاتی که از آن سازمان داریم، افزایش یابد.»

ناگفته‌هایی از کُددارشدن بودجه صداوسیما و بازگشت چهره‌ها

بحث کُد دار شدن بودجه صداوسیما نکته دیگری بود که احسان قاضی‌زاده هاشمی در جایگاه عضو کمیسیون فرهنگی در دوره قبلی مجلس و دبیر گذشته شورای نظارت بر صداوسیما مطرح کرد. اتفاقی که باعث می‌شود بودجه خصوصاً آثار فاخر بهتر و دقیق‌تر اختصاص پیدا کند. چون به واسطه بحث «کُد دار شدن»، اختصاص بودجه‌ها برنامه‌محور شده است.

اما در خصوص انتقادات به بودجه صداوسیما که این انتظار وجود دارد با رشدِ بودجه‌ای، کمتر به سمتِ آگهی‌های بازرگانی برود یا حداقل تولید و پخش آگهی‌ها را هدفمندتر کند با حجت‌الاسلام حسن اخلاقی‌امیری عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی گفت‌وگو کردیم.

او در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم به این نکته اشاره کرد: در وهله اول انتظار ما این است مجموعه‌های مختلف انتظارات خودشان را در ایام بودجه به کمیسیون ارائه کنند. پیشنهاداتی را ثبت کنند که گاهی یک جمله در لایجه بودجه که برنامه سالیانه دولت است می‌تواند تحولی را در یک بخش ایجاد کند.

حجت‌الاسلام اخلاقی امیری در ادامه صحبت‌هایش تأکید کرد: یکی از ایراداتی که مجموعه‌ها دارند بودجه‌ها را که می‌گیرند اهداف بودجه را فراموش می‌کنند. خصوصاً صداوسیما مصوبه را می‌گیرند به سراغ کار خودشان می‌روند. این بُعدِ نظارتی مجلس را زیر سؤال می‌برد و ایراد و اشکالی که رسانه‌ها مطرح می‌کنند به عدم نظارت کافی بر مصوبات کمیسیون فرهنگی برمی‌گردد. در دوره جدید بنای‌مان این است نظارت‌مان را تقویت کنیم تا شاهد اتفاقات بهتر و رو به رشدتری باشیم.

به گزارش تسنیم، بودجه‌های فرهنگی با تمامِ نقاط ضعف و قوتی که در اجرای آن وجود دارد اما نیاز به تقویت دارند. البته این ضرورت هم به چشم می‌خورد عدالت فرهنگی در اختصاص بودجه اتفاق بیفتد. همچنین با توجه به نکته‌ای که عضو کمیسیون فرهنگی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم مطرح کرد این انتظار می‌رود بودجه‌های فرهنگی مؤثرتر اختصاص داده شوند. خصوصاً در بخش‌هایی که تأثیرشان بیشتر است.

در حال حاضر، حوزه تولید فیلم و سریال در صداوسیما بسیار حائز اهمیت است که این انتظار وجود دارد با اختصاص و استفاده درست بودجه، کارهای مؤثرتر و ماندگارتری را شاهد باشیم. این حوزه‌ها نیاز به تقویت دارند و باید مجموعه‌های دیگر هم کنار این مراکز تولید فیلم و سریال قرار بگیرند تا کار بهتر و اصولی‌تر پیش برود.