نظر آیت الله مکارم شیرازی درباره خرید و فروش بن کتاب + آیا خرید و فروش بن کتاب نمایشگاهی مجاز است؟

شعارسال: ماجرای یارانه‌های نشر سال هاست که مورد بحث و بعضا انتقاد اهالی نشر و کارشناسان قرار داشته و دارد. این مباحثه‌ها نهایتا منجر به آغار اصلاحاتی در شیوه و روش تخصیص این یارانه‌ها به آن بخشی که هنوز برای ایام نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تخصیص داده می‌شود، شده است. حذف بن کارت کاغذی که به زعم مسئولان به راحتی امکان نقد شدن و صرف شدن در مسیری غیر از خرید کتاب داشت، یکی از راهکار‌ها بود. با این حال جایگزین کردن بن کارت الکترونیک هنوز نتوانسته به تمامی جلوی نقد شدن بن کارت‌ها بدون خرید کتاب و خروج یارانه از چرخه نشر را بگیرد و در این ۱۰ سال حتی با وجود کنترل جدی کارگروه نظارت بر تخلفات نمایشگاه شاهد گزارشات تخلفی در این حوزه هستیم که بعضا با رای محرومیت از حضور در نمایشگاه کتاب تهران و نمایشگاه‌های استانی سال بعد و… هم مواجه شده است. مسئولان مربوطه خود به صراحت مطرح کرده‌اند که با وجود اعمال تمهیدات مختلف برای کاهش تخلفات در حوزه بن کارت‌ها مدام با شیوه‌ها و راه‌هایی روبرو شده‌اند که منجر به خروج یارانه نشر از چرخه فعالیت آن شده است. بعنوان نمونه در سال‌های گذشته، ثبت‌نام ۳۰۰ نفره از طریق دانشجویان یک خوابگاه و نقد کردن آن‌ها تنها یک نمونه از اتفاقاتی است که برای یارانه نشر کشور رخ می‌دهد.

ابراهیم حیدری قائم مقام سی‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بیان داشت که امسال (اردیبهشت ۱۴۰۴)،۲۰۰ میلیارد تومان یارانه به اساتید، طلاب و دانشجویان اختصاص دادیم! در همین زمان اخباری به گوش می‌رسد که حکایت از خرید و فروش بن‌های دانشجویی دارد. سوال اینجاست که آیا خرید و فروش بن‌های نمایشگاه کتاب از نظر شرعی ایراد دارد یا خیر؟ سوالی که آیت الله مکارم در سال ۱۳۹۳، بدان پاسخ گفته و عینا در ادامه متن منعکس شده است.

آیت‌الله مکارم‌شیرازی در پاسخ به استفتایی نظر خود را درباره خرید و فروش بن کتاب دانشجویی اعلام کرد.

 متن سوال و پاسخ این مرجع تقلید به شرح زیر است:

«سوال:

سایت نمایشگاه کتاب برای خرید کتاب، بن کتابی اختصاص داده که قیمت ۳۰۰۰۰ تومان مبلغ نقد در قبال آن پرداخت می‌شود، ولی می‌توان با آن تا مبلغ ۶۰۰۰۰ تومان کتاب خرید.

۱- آیا خرید و فروش این بن به مبلغ بیشتر از مبلغ نقدی که پرداخت شده جایز است؟

۲- آیا دانشجویی که خود به بن کتاب نیاز ندارد می‌تواند بن را بگیرد و به دیگران هدیه بدهد و یا بفروشد؟

۳- در صورتی که خرید و فروش آن بر خلاف مقررات باشد، آیا کسب درآمد و بازار سیاه درست کردن از این راه مجاز است؟

پاسخ:

۱ و ۲ – همه این امور تابع مقررات نهادی است که بن را توزیع می‌کند.

۳- در فرض سوال جایز نیست.»

پایگاه تحلیلی خبری شعار سال،برگرفته از منابع گوناگون