بیبیسی: بهتازگی، استیون کولبر با اعلام اینکه برنامه «لیت شو» قرار است به تاریخ بپیوندد، مخاطبانش را غافلگیر کرد.
این برنامه قدیمی که از سال ۲۰۱۵ با اجرای کولبر روی آنتن میرود، قرار است در ماه مه آینده برای همیشه از تلویزیون خداحافظی کند، نه به این دلیل که مجری جدیدی جایگزین کولبر شده، بلکه چون برنامه بهکلی پایان خواهد یافت.
با توجه به روند فعلی در صنعت تلویزیون، بعید است این تنها مورد لغو برنامه باشد. حالا بسیاری از بینندگان احتمالاً با خود فکر میکنند آیا نوبت ست مایرز یا یکی از جیمیها، فالون یا کیمل، هم خواهد رسید؟
اما بولیمور، منتقد تلویزیون، میگوید فرمت برنامههای گفتوگوی شبانه سالها در آمریکا رونق داشته و کشورهای دیگر، از جمله بریتانیا، همواره آن را تحسین کردهاند ولی در تقلید از آن موفق نبودهاند.
او میگوید: «برنامههای شبانه برای تلویزیون آمریکا همانقدر حیاتیاند که سریالهای طولانیمدت یا مسابقههای بعدازظهر برای تلویزیون بریتانیا. لغو این برنامه هم به خودی خود غافلگیرکننده است، هم بهخاطر شیوهای که خبرش اعلام شد.»
یکی دیگر این خبر را «خیلی خیلی بد» توصیف کرد، نه فقط برای آینده برنامههای شبانه، بلکه بهطور کلی برای وضعیت رسانهها.
با این حال، فرمت سنتی برنامههای گفتوگو، که دههها پیش شکل گرفته، امروز در چشمانداز جدید تلویزیون با چالشهای متعددی روبهروست.
برای شروع، محتوایی که این برنامهها تولید میکنند، دیگر آنطور که باید و شاید با سلیقه امروز مخاطب همخوانی ندارد.
فرانسیس تیلور، دبیر بخش پیشنمایش تلویزیونی در «رادیو تایمز»، میگوید: «این نوع برنامهها اصولاً جزو ژانرهایی نیستند که مردم بخواهند آنها را استریم کنند یا از طریق پلتفرمهای بازپخش ببینند. این برنامهها هر شب پخش میشوند و موضوعات روز را پوشش میدهند، بنابراین فقط ظرف ۲۴ ساعت، تاریخمصرفشان تمام میشود.»
او اضافه میکند: «ادامه حیات این برنامهها خارج از آن پخش شبانه واقعاً دشوار است، در حالی که سریالها، مستندها و کمدیهای موقعیت چنین مشکلی ندارند.»
گذشته از این، دعوت از مهمانهای خوب هم هر روز سختتر میشود، و نه فقط به این دلیل که در هر هفته باید چهار برنامه پر شود.
امروزه حضور در فرمتهایی مانند «قرار در مرغفروشی» یا «جنگ تنقلات» در یوتیوب یا شبکههای اجتماعی، برای چهرههای مشهور جذابتر بهنظر میرسد؛ هم برای خود آنها که میتوانند راحتتر و بدون افشای زوایای خصوصی ظاهر شوند، و هم برای تیمهای روابط عمومیشان که خیالشان راحتتر است چون احتمال مواجهه با پرسشهای سخت کمتر است.
البته اینطور نیست که لحظههای وایرال فقط در پلتفرمهای جدید اتفاق میافتند. برنامههای گفتوگومحور سنتی در یک دهه گذشته تمام تلاششان را کردهاند که خودشان را با زمانه تطبیق دهند.
بخشهایی مثل «کارائوکه در ماشین» با اجرای جیمز کوردن یا «گردونه تقلیدهای موزیکال» در برنامه جیمی فالون، نمونههایی از قالبهای جدیدی بودند که با هدف جذب مخاطب آنلاین طراحی شدند.
و این تمهیدات واقعاً هم جواب داد. مخاطبان، بهجای گفتوگوهای بلند، به «بخشهای» کوتاه و بامزه علاقه بیشتری دارند. پربازدیدترین ویدیوی یوتیوب گراهام نورتون، با بیش از ۱۰۰ میلیون بازدید، زمانیست که ویل اسمیت از روی مبل بلند میشود و با حضور چند ستاره دیگر روی صحنه یک قطعه موزیکال اجرا میکند.
کانال یوتیوب استیون کولبر ۱۰ میلیون دنبالکننده دارد، تعداد قابل توجهی است، اما در مقایسه با ۲۰ میلیون دنبالکننده جیمی کیمل و ۳۲ میلیون فالون، ضعیفتر به نظر میرسد.
البته نباید فراموش کرد که حتی پیش از ظهور پلتفرمهای استریم، دنیای برنامههای تلویزیونی گفتوگو ذر آمریکا همیشه عرصهای رقابتی و بیرحم بوده است. اما آن درآمدهای کلان تبلیغات تلویزیونی که به بقای بسیاری از این برنامهها کمک میکرد، حالا همراه با تلویزیون سنتی در حال آب رفتن است.
در نهایت، این پرسش مطرح شده که آیا اصلاً فرمت برنامههای گفتوگومحور هنوز دلیلی برای ادامه حیات دارد یا نه.
فرانسیس تیلور میگوید: «وقتی این برنامهها پخش میشوند، بیشتر مردم پیشاپیش از مهمترین خبرهای روز باخبر شدهاند.»
او اضافه میکند: «گذشته از آن، فید شبکههای اجتماعی مردم پر است از تولیدکنندگان محتوایی که با تقلید از رئیسجمهور آمریکا یا شوخی با پروژههای تازه ایلان ماسک، اشتهای مخاطب برای محتوای روز و طنزآمیز را سیر میکنند.»
تیلور به تلاش اخیر جان مولینی برای راهاندازی یک برنامه گفتوگوی زنده در نتفلیکس اشاره میکند؛ تلاشی که واکنشها به آن ضدونقیض بود.
آینده این برنامه هماکنون در هالهای از ابهام است. مولینی بهتازگی گفته او و تیمش هنوز «در حال فکر کردن» درباره قدم بعدی هستند و فعلاً تصمیمی برای ساخت فصل دوم نگرفتهاند.
تیلور میگوید: «این جوری که او صحبت میکند، بعید است که برنامهاش موفقیت چشمگیری داشته است.»
استیون کولبر در توضیح علت پایان «لیت شو» به بینندگان گفت که این تصمیم، در نهایت دلایلی مالی داشته – توضیحی که بدون تردید منطقی و باورپذیر است.
ساخت برنامههای تلویزیونی بسیار پرهزینه است؛ از تیمهای عظیم تهیهکننده، کارگردان، تصویربردار و کارکنان فنی گرفته تا دستمزد بالای مجری.
در مقابل، یوتیوبرها حالا میتوانند محتوایی حرفهای تولید کنند، آن هم با کسری از این هزینه.
با این حال، پایان کار «لیت شو» برای برخی عجیب بود. این برنامه یکی از پربینندهترینهای شبکه سیبیاس بود و در سال ۲۰۲۴ بهطور متوسط ۲٫۵۷ میلیون بیننده داشت.
در واقع، میزان بینندگان برنامه در دوره اجرای کولبر افزایش یافت، بهویژه از زمانی که برنامه به انتقادهای تند از دولت ترامپ روی آورد. کولبر یکی از صریحترین مخالفان رئیسجمهور آمریکاست.
به همین دلیل، بعضیها این سؤال را مطرح کردهاند که آیا ممکن است فشارهای سیاسی هم در لغو برنامه نقش داشته باشند؟
این اتفاق پس از آن رخ داد که شرکت مادر سیبیاس، یعنی پارامونت، با دونالد ترامپ بر سر شکایت از یک مصاحبه در برنامه «۶۰ دقیقه» با کامالا هریس به توافق رسید.
ترامپ گفته بود نحوه انتشار پاسخ رقیب انتخاباتیاش درباره اسرائیل در دو پلتفرم مختلف، باعث شده که او در چشم مخاطبان بهتر جلوه کند.
در آن زمان، شبکه سیبیاس اعلام کرد که این توافق شامل هیچگونه عذرخواهی یا ابراز تأسفی نبوده است. تحلیلگران اقتصادی گفتند این توافق بخشی از تلاشی بوده برای جلوگیری از تأثیر منفی احتمالی بر ادغام پارامونت با شرکت اسکایدنس مدیا؛ معاملهای که ترامپ قدرت متوقف کردنش را دارد.
سناتور دموکرات، آدام شیف، پس از اعلام لغو برنامه «لیت شو» گفت: «اگر پارامونت و سیبیاس این برنامه را به دلایل سیاسی متوقف کردهاند، مردم حق دارند بدانند، و شایسته چیزی بهترند.»
البته هیچ مدرکی وجود ندارد که این تصمیم تحت تأثیر مسائل سیاسی گرفته شده باشد، اما همین گمانهزنیها نشان میدهد فضای سیاسی تا چه حد بر چنین تصمیمهایی سایه انداخته است.
در بیانیه رسمی سیبیاس برای اعلام پایان برنامه، تأکید شده که این تصمیم «کاملاً مالی» بوده و «هیچ ارتباطی با عملکرد، محتوای برنامه یا مسائل مرتبط با شرکت پارامونت ندارد».
اینکه آینده برای خود استیون کولبر چه مسیری خواهد داشت، هنوز مشخص نیست.
ممکن است یکی از پلتفرمهای استریمینگ سراغش برود، یا خودش بخواهد نسخهای از برنامهاش را بهصورت آنلاین ادامه دهد.
برنامه «بیسانسور» پیرز مورگان میتواند الگویی قابلتوجه باشد؛ برنامهای که ابتدا در تلویزیون شروع شد و همچنان ظاهر یک برنامه تلویزیونی را حفظ کرده، اما با موفقیت به یوتیوب منتقل شد.
جان آولون، مدیر رسانهای و نامزد پیشین کنگره از حزب دموکرات، درباره برند «لیت شو» گفت: «برندی است قوی، ریشهدار و بیجایگزین، و هیچ مجریای بامزهتر و عمیقتر، و با روحتر از استیون کولبر نیست. به همین دلیل است که تماشاگران وفادارش او را دوست دارند و هر جا برود، دنبالش خواهند رفت.»
بسیاری از مجریان برنامههای گفتوگومحور هم برای حفظ جایگاه خود، قالب جدیدی را انتخاب کردهاند.
دیوید لترمن، مجری پیشین «لیت شو»، پس از بازنشستگیاش در ۲۰۱۸ با برنامه «مهمان بعدی من نیازی به معرفی ندارد» در نتفلیکس، همچنان توانست مهمانان طراز اول را جذب کند.
و اگر هیچکدام از این مسیرها جواب ندهد، کولبر هنوز یک گزینهی دیگر دارد؛ او یکی از معدود چهرههای شناختهشدهایست که هنوز پادکست خودش را راه نینداخته است.
source